Taal doet ertoe. Woorden vormen niet alleen zinnen, maar ook beelden, overtuigingen en uiteindelijk hoe we naar mensen kijken. En dat geldt zéker voor hoe we praten over mensen met een beperking.
Beperkt of belemmerd?
Neem het woord “beperkt”. Het lijkt neutraal – het staat tenslotte in wetten, op indicaties en zelfs in functietitels. Maar wie bepaalt wat beperkt is? Vaak is het niet het lichaam of de geest die het probleem vormt, maar een omgeving die niet meebeweegt. Zijn wij dan beperkt, of worden we belemmerd?
Denk aan termen als “rolstoelgebonden”. Dat klinkt alsof je vastzit. Maar een rolstoel is juist een hulpmiddel dat vrijheid geeft. Of neem “zorgvrager” – een woord dat reduceert tot afhankelijkheid, terwijl iedereen in het leven zorg nodig heeft.
Waarom zeggen we dan niet gewoon: “iemand die zorg ontvangt”?
Van hulpeloos naar heldhaftig?
De andere kant is de zogenaamde ‘inspiratieporno’. Zinnen als: “Wat knap dat je ondanks je beperking zo positief bent.” Of: “Wat bijzonder dat je tóch werkt!” Goedbedoeld misschien, maar het zet mensen met een beperking neer als uitzondering, als held – of als zielig geval. En dat ontneemt ruimte om gewoon mens te zijn.
We zijn geen superhelden. We zijn ook niet zielig. We zijn mensen. Punt.
Jij mag bepalen hoe je genoemd wilt worden
Taal is persoonlijk. Wat voor de één kwetsend is, kan voor een ander juist kracht geven. Sommige mensen gebruiken trots het woord “crip” als herclaim, anderen gruwelen ervan.
Daarom is luisteren zo belangrijk. Vraag hoe iemand genoemd wil worden, en respecteer dat.
Maar op maatschappelijk niveau hebben we wél iets te doen:
🧭 Woorden die stigmatiseren, infantiliseren of beperken mogen vervangen worden door taal die ruimte geeft.
🎙️ En daar mogen we zélf het voortouw in nemen.
💬 Hoe wil jij genoemd worden? Wat doet taal met jouw zelfbeeld?
🧠 Laten we samen taal gebruiken die niet afbakent, maar opent. Niet verkleint, maar versterkt. Taal die klopt met wie we zijn: krachtige mensen, met ervaring, visie en recht op een gelijkwaardige plek.
Dit blog is geschreven door Kim
